Dịch thuật như là hành vi chuyển gi

Dịch thuật như là hành vi chuyển giao một văn bản ở một ngôn ngữ này sang một ngôn ngữ khác, từ hơn một thiên niên kỷ qua, đã luôn là một nguồn chính của thông tin xuyên văn hóa. Các dịch giả đã để lại phát ngôn về công việc của mình trong các lời tựa, ghi chú, tiểu luận, khảo luận, song chỉ đến gần đây mới thực sự có những nỗ lực lý thuyết hóa và nghiên cứu dịch thuật một cách hệ thống.

Một vài nhận định sớm nhất về dịch thuật đã đưa ra sự phân biệt giữa cách dịch từ-đối-từ (word-by-word) với cách dịch nghĩa-đối-nghĩa (sense-by-sense), một sự phân biệt được Thánh Jerome, một trong những người dịch Kinh Thánh sớm nhất, xác định, xuất phát từ kiểu tư duy lưỡng phân mà trước đó Cicero đã thiết lập. Những người La Mã đã nhận thấy vấn đề cơ bản mà dịch giả nào cũng phải đối mặt – nguy cơ ở quá gần ngôn ngữ gốc/ ngôn ngữ nguồn, văn bản gốc/văn bản nguồn, do đó, dẫn đến khả năng làm biến dạng cái mới, hay ngôn ngữ, văn bản đích hay nguy cơ ngược lại khi tạo ra một văn bản đích rất đẹp nhưng thoát nguồn đến mức dường như dịch giả cùng lúc đó đang tạo ra một cái gì đó mới. Các dịch giả và những người muốn xây dựng một lý thuyết về dịch đều, bằng cách này hay cách khác, đều phải đối mặt với vấn đề nan giải tương tự: nhiệm vụ của dịch giả nên là đưa văn bản đến một thế hệ độc giả mới bằng việc tái tạo văn bản nguồn thật khéo léo để độc giả cảm thấy hấp dẫn và quen thuộc, hay anh ta, thay vào đó, nêm tìm cách đưa độc giả về với văn bản, ngôn ngữ nguồn, có thể bằng việc chủ ý lạ hóa ngôn ngữ để tạo ra cảm giác về sự xa lạ (foreigness) trong văn bản? Phương thức “quen thuộc hóa” (familiarization) hay tiếp biến văn hóa (acculturation) được các dịch giả người Pháp thời Khai sáng ủng hộ trong khi đó, những dịch giả người Đức cùng thời với họ lại ưa chuộng phương thức “xa lạ hóa” (foreignization) hơn – phương thức vốn được Friedrich Schleiermacher trình bày rất sáng rõ trong khảo luận của ông về những phương pháp dịch thuật khác nhau công bố năm 1813.

Vấn đề liệu dịch giả, về nguyên tắc, nên chịu trách nhiệm về bản thân ngôn từ hay về nghĩa mà những từ ngữ này thụ nhận trong ngữ cảnh dẫn đến những tranh cãi mở rộng xung quanh ý nghĩa của khái niệm “tín” (faithfulness) trong dịch thuật. Trong những nỗ lực định nghĩa chữ “tín”, các dịch giả đã phải dựa vào nhiều hình ảnh khác nhau. Ở một thời điểm nhất định, một dịch giả trung thành có thể được mô tả như một người lần theo bước chân của người đi trước, hay như một kẻ phục tòng nguyên tác, hay như một kẻ sao chép thiện nghệ. Tương phản với những hình ảnh mang ý nghĩa phục tòng như thế, những người khác lại hình dung về dịch giả như kẻ mặc cho nguyên tác một trang phục hợp thời hơn (ở nước Anh thời Phục hưng, hình ảnh về ngôn ngữ như một thứ vải sợi chất phác đặc trưng của nước Anh phục vụ cho mục đích dịch giả tốt hơn thứ vải lụa hay satin có nguồn gốc Latin kiểu cách là một hình ảnh phổ biến) hay như một kẻ làm cho nguyên tác hoàn thiện hơn nữa bằng cách giải phóng ngôn ngữ trong một ngữ cảnh mới. Những tranh cãi xung quanh chữ “tín” trong dịch thuật rất gay gắt và chúng móc nối mật thiết với những vấn đề về tính khả dịch (translatability). Những định nghĩa về sự tương đương và độ “tín” hết sức đa dạng, cũng như là những chiến lược mà các dịch giả sử dụng tương ứng với hai khái niệm rất khác nhau nhau này.

Lĩnh vực được gọi là nghiên cứu dịch thuật (translation studies) hình thành từ thập niên 1970 và đã mở rộng trên phạm vi toàn thế giới, đó là một tiến trình được chứng thực bởi số lượng dồi dào các cuốn sách, tạp chí chuyên ngành, hội thảo, chương trình đào tạo và luận án tiến sĩ trong ba thập niên qua. Mối quan tâm về dịch thuật dường như ngày càng gia tăng trong thế kỷ XXI, khi hàng triệu người có nhu cầu phải học tiếng Anh-thứ tiếng đã trở thành ngôn ngữ chủ đạo trong thương mại quốc tế và giao tiếp toàn cầu, và hàng triệu người phải di trú do chiến tranh, nạn đói và các thảm họa sinh thái. Không phải là ngẫu nhiên khi sự gia tăng mối quan tâm về dịch thuật lại song hành với sự gia tăng di động trên phạm vi quốc tế ở một mức độ chưa từng thấy.

Nghiên cứu dịch thuật, như một lĩnh vực chuyên biệt, đi vào sự chín muồi bắt đầu từ một chuỗi các seminar quốc tế được tổ chức ở Đức, Bỉ và Hà Lan đầu thập niên 1970. Đến năm 1983, lần đầu tiên, chủ đề dịch thuật được ghi vào thư mục tham khảo quốc tế của Hội Ngôn ngữ Hiện đại (Modern Language Association). Vào năm 1976, trong một cuộc hội thảo ở Đại học Leuven, Bỉ, các học giả đã cố gắng xác lập những giới hạn của lĩnh vực được coi là mới mẻ này. Andre Lefevere đã viết một tuyên ngôn ngắn trong đó nói rõ: mục tiêu của lĩnh vực là xây dựng một lý thuyết tổng quát có thể sử dụng như là nguyên tắc chỉ đạo cho hoạt động dịch thuật. Thứ lý thuyết này sẽ phát triển song hành với những luận điểm không theo chủ nghĩa thực chứng mới, cũng không theo hướng thông diễn học, nó sẽ liên tục bị kiểm chứng lại để kháng cự những trường hợp cụ thể. Theo cách này, ngay từ đầu, mối quan hệ giữa lý thuyết dịch và hoạt động dịch trên thực t

Kết quả (Việt) 1:

Dịch thuật như là hành vi chuyển giao một văn bản ở một ngôn tính này sang một ngôn tính Micae, từ hơn một thiên niên kỷ qua, đã luôn là một nguồn chính của thông tin xuyên văn hóa. Các dịch giả đã tiếng lại phát ngôn về công việc của mình trong các hào tựa, ghi chú, tiểu biệt, khảo biệt, song chỉ đến gần đây mới thực sự có những nỗ lực lý thuyết hóa và nghiên cứu dịch thuật một cách hay thống.Một vài nhận định sớm nhất về dịch thuật đã đưa ra sự phân biệt giữa cách dịch từ đối từ (word by word) với cách dịch nghĩa đối nghĩa (nghĩa bởi ý nghĩa), một sự phân biệt được Thánh Jerome, một trong những người dịch Kinh Thánh sớm nhất, xác định, cạnh phát từ kiểu tư duy lưỡng phân mà trước đó Cicero đã thiết lập. Những người La Mã đã nhận thấy vấn đề cơ bản mà dịch giả nào cũng phải đối mặt-nguy cơ ở quá gần ngôn tính gốc / ngôn tính nguồn, văn bản gốc/văn bản nguồn, do đó, dẫn đến gièm năng làm biến dạng cái mới, hay ngôn tính, văn bản đích hay nguy cơ ngược lại khi chức ra một văn bản đích rất đẹp nhưng thoát nguồn đến mức entrances như dịch giả cùng lúc đó đang chức ra một cái gì đó mới. Các dịch giả và những người muốn xây dựng một lý thuyết về dịch đều, bằng cách này hay cách Micae, đều phải đối mặt với vấn đề nan giải tương tự: nhiệm vụ của dịch giả nên là đưa văn bản đến một thế hay độc giả mới bằng việc tái chức văn bản nguồn thật khéo léo tiếng độc giả cảm thấy hấp dẫn và quen thuộc , hay anh ta, thay vào đó, nêm tìm cách đưa độc giả về với văn bản, ngôn tính nguồn, có mùa bằng việc hào ý lạ hóa ngôn tính tiếng chức ra cảm tháp về sự xa lạ (foreigness) trong văn bản? Phương ngữ "quen thuộc hóa" (familiarization) hay truyện biến văn hóa (quen) được các dịch giả người Pháp thời Khai dự ủng hộ trong khi đó, những dịch giả người Đức cùng thời với xây lại ưa chuộng phương ngữ "xa lạ hóa" hơn (foreignization) – phương ngữ vốn được Friedrich Schleiermacher trình bày rất dự rõ trọng khảo biệt của còn về những phương pháp dịch thuật Micae nội công cách năm 1813.Vấn đề suất dịch giả, về nguyên tắc, nên chịu trách nhiệm về bản thân ngôn từ hay về nghĩa mà những từ tính này thụ nhận trọng tính cảnh dẫn đến những tranh cãi mở rộng xung quanh ý nghĩa của khái niệm "tín" (trung tín) trong dịch thuật. Trong những nỗ lực định nghĩa chữ "tín", các dịch giả đã phải dựa vào nhiều chuyển ảnh ông nội. Ở một thời điểm nhất định, một dịch giả trung thành có Bulgaria được mô tả như một người lần theo bước chân của người đi trước, hay như một sống tên tòng nguyên NXB, hay như một sống sao chép thiện nghệ. Tương phản với những chuyển ảnh mang ý nghĩa tên tòng như thế, những người ông lại chuyển dũng về dịch giả như sống mặc cho nguyên NXB một trang tên hợp thời hơn (ở nước Anh thời tên hưng, chuyển ảnh về ngôn tính như một thứ vải sợi chất phác đặc trưng của nước Anh tên vụ cho mục đích dịch giả tốt hơn thứ vải lụa hay satin có nguồn gốc Latin kiểu cách là một chuyển Ảnh phổ biến) hay như một sống làm cho nguyên NXB hoàn thiện hơn nữa bằng cách giải phóng ngôn tính trọng một tính cảnh mới. Những tranh cãi xung quanh chữ "tín" trong dịch thuật rất gay gắt và chúng móc nối mật thiết với những vấn đề về tính gièm dịch (translatability). Những định nghĩa về sự tương đương và độ "tín" hết sức đa dạng, cũng như là những chiến lược mà các dịch giả sử scholars tương ứng với hai khái niệm rất Micae nội nội này.Lĩnh vực được gọi là nghiên cứu dịch thuật (translation studies) chuyển thành từ thập niên 1970 và đã mở rộng trên phạm vi toàn thế giới, đó là một tiến trình được chứng thực bởi số lượng dồi dào các cuốn sách, tạp chí chuyên ngành, hội thảo, chương trình đào chức và biệt án tiến người trong ba thập niên qua. Mối quan tâm về dịch thuật entrances như ngày càng gia tăng trong thế kỷ XXI, khi hàng triệu người có nhu cầu phải học tiếng Anh-thứ hiện đã trở thành ngôn tính hào đạo trong thương mại quốc tế và giao truyện toàn cầu, và hàng triệu người phải di trú do chiến tranh, nạn đói và các thảm họa sinh thái. Không phải là ngẫu nhiên khi sự gia tăng mối quan tâm về dịch thuật lại song hành với sự gia tăng di động trên phạm vi quốc tế ở một mức độ chưa phần thấy.Nghiên cứu dịch thuật, như một lĩnh vực chuyên biệt, đi vào sự chín muồi bắt đầu từ một chuỗi các buổi hội thảo quốc tế được tổ chức ở Đức, Bỉ và Hà Lan đầu thập niên 1970. Đến năm 1983, lần đầu tiên, hào đề dịch thuật được ghi vào thư mục tham khảo quốc tế của Hội Ngôn tính Hiện đại (Hiệp hội ngôn ngữ hiện đại). Vào năm 1976, trong một cuộc hội thảo ở Đại học Leuven, Bỉ, các học giả đã cố gắng xác lập những giới hạn của lĩnh vực được coi là mới mẻ này. Andre Lefevere đã Matrix một tuyên ngôn ngắn trong đó đảm rõ: mục tiêu của lĩnh vực là xây dựng một lý thuyết tổng quát có Bulgaria sử scholars như là nguyên tắc chỉ đạo cho hoạt động dịch thuật. Thứ lý thuyết này sẽ phát triển song hành với những biệt điểm không theo hào nghĩa thực chứng mới, cũng không theo hướng thông lại học, nó sẽ liên tục bị kiểm chứng lại tiếng kháng cự những trường hợp cụ Bulgaria. Theo cách này, ngay từ đầu, mối quan hay giữa lý thuyết dịch và hoạt động dịch trên thực t

Kết quả (Việt) 2:

Dịch thuật as hành vi chuyển giao an text out one language this hát one language khác, từ than one thiên niên kỷ qua, đã luôn is one of the nguồn chính thông tin xuyên văn hóa. Các dịch giả have left phát ngôn về công việc of mình in the lời tựa, ghi chú, tiểu luận, khảo luận, bài hát references Recent mới actually have but it lực lý thuyết hóa and nghiên cứu dịch thuật an cách hệ system.

Một few nhận định sớm nhất về dịch thuật was given, sự phân between cách dịch từ-đối-từ (word-by-word) với cách dịch nghĩa-đối-nghĩa (ý nghĩa theo tinh thần), one sự phân biệt been Thánh Jerome, one of users dịch Kinh Thánh sớm nhất, định xác, xuất phát từ kiểu tư duy lưỡng phân which trước which was Cicero thiết lập. Những người La Mã đã nhận thấy vấn đề cơ bản which dịch giả nào cũng non đối mặt - nguy cơ out too Recent language gốc / language nguồn, văn bản gốc / văn bản nguồn, làm that, dẫn to capabilities làm biến formats cái mới, hay ngôn ngữ, văn bản destination hay nguy cơ backwards when making ra one text of destination rất đẹp but thoát nguồn to level Dương like dịch giả cùng lúc then creating ra one gì đó mới. Các dịch giả and users you want xây dựng one lý thuyết về dịch will, bằng cách này hay cách khác, will not đối mặt with the matter nan giải tương tự: nhiệm vụ of dịch giả should be supplied text to one thế hệ độc giả mới bằng việc tái tạo văn bản nguồn thật khéo Léo to độc giả cảm thấy hấp dẫn and quen thuộc, hay anh ta, instead, nêm tìm cách supplied độc giả về với văn bản, ngôn ngữ nguồn, you can bằng việc chủ ý lạ hóa language for creating ra cảm giác về sự xa lạ (foreigness) trong văn bản? Phương thức "quen thuộc hóa" (quen) hay tiếp biến văn hóa (acculturation) been các dịch giả người Pháp thời Khai sáng ủng hộ during that, which dịch giả người Đức cùng thời as they lại ưa CHUÔNG phương thức "xa lạ hóa "(foreignization) hơn - phương thức Cap been Friedrich Schleiermacher trình bày much sáng rõ trong khảo luận of ông về those phương pháp dịch thuật khác nhau công bố năm 1813.

Vấn đề liệu dịch giả, về nguyên tắc, should chịu trách nhiệm về bản thân ngôn từ hay về nghĩa which the words ngữ this thụ nhận in context dẫn to those tranh cãi extension xung quanh ý nghĩa của khái niệm "tín" (trung thành) trong dịch thuật. Trọng but it lực định nghĩa chữ "tín", các dịch giả was not based on nhiều hình ảnh khác nhau. Ở one thời điểm nhất định, one dịch giả trung thành be described as người lần theo bước chân of người đi trước, hay like a kẻ phục tòng nguyên tác, hay like a kẻ sao chép thiện nghệ. Tương phản for those hình ảnh mang ý nghĩa phục tòng like thế, the other people lại hình phân về dịch giả like kẻ mặc cho nguyên tác one trang phục hợp thời than (ở nước Anh thời Phục hưng, hình ảnh về language as thứ vải sợi chất Phác specific of nước Anh phục vụ cho mục destination dịch giả better thứ vải lụa hay satin have nguồn gốc Latin kiểu cách is one hình ảnh phổ biến) hay like a kẻ làm cho nguyên tác hoàn thiện than nữa bằng cách giải phóng language in one context mới. Những tranh cãi xung quanh chữ "tín" trong dịch thuật much gay gắt and their móc nối mật thiết for those vấn đề về tính able dịch (chuyển dịch). Những định nghĩa về sự tương đương and độ "tín" hết sức đa dạng, as well as is which chiến lược which các dịch giả used to match hai khái niệm much various nhau this.

Lĩnh vực called is nghiên cứu dịch thuật (nghiên cứu dịch thuật) hình thành từ thập niên 1970 and extended trên phạm vi toàn thế giới, which is one of the process is chứng thực bởi số lượng dồi dào all cuốn sách, tạp chí chuyên ngành, hội thảo, chương trình đào tạo and luận án tiến sĩ trong ba thập niên qua. Mối quan tâm về dịch thuật Dương like ngày as gia Augmented trong thế kỷ XXI, Khỉ hàng triệu người no nhu cầu non học tiếng Anh-thứ tiếng have become language chủ đạo trong thương mại quốc tế and giao tiếp toàn cầu, and hàng triệu người must be di trú làm tranh chiến, nạn đói and other thảm họa sinh thái. Does not ngẫu nhiên on sự gia Augmented mối quan tâm về dịch thuật lại bài hát hành as sự gia Augmented di động trên phạm vi quốc tế out one level độ chưa each thấy.

Nghiên cứu dịch thuật, like a lĩnh vực chuyên biệt, đi vào sự chín mươi starting from a string the hội thảo quốc tế been tổ chức out Đức, Bỉ and Hà Lan đầu thập niên 1970. Đến năm 1983, lần đầu tiên, chủ đề dịch thuật be written in the directory tham khảo quốc tế of Hội Ngôn ngữ Hiện đại (Hiệp hội ngôn ngữ hiện đại). Vào năm 1976, in one cuộc hội thảo out Đại học Leuven, Bỉ, the học giả was cố gắng xác lập those giới hạn of lĩnh vực been coi is mới mẻ this. Andre Lefevere have one viết tuyên ngôn ngắn in which nói rõ: mục tiêu of lĩnh vực is xây dựng one lý thuyết tổng quát can use as nguyên tắc chỉ đạo cho hoạt động dịch thuật. Thứ lý thuyết this will phát triển bài hát hành for those luận điểm do not follow chủ nghĩa thực chứng mới, are no theo hướng thông diễn học, it will liên tục bị kiểm chứng lại to Kháng cự those trường hợp cụ thể. Theo this way, ngay từ đầu, mối quan hệ centered lý thuyết dịch and effective dịch trên thực t