Không gia đình kể chuyện một em bé không cha mẹ, không họ hàng thân thích, đi theo một đoàn xiếc chó, khỉ, rồi dẫn đầu đoàn ấy đi lưu lạc khắp nước Pháp [1], sau đó bị tù ở Anh, [2] cuối cùng tìm thấy mẹ và em.[3] Em bé Rêmi ấy đã lớn lên trong gian khổ. Em đã chung đụng với mọi Thiên người, sống khắp mọi nơi, "Nơi thì lừa đảo, nơi thì sau thương". Em đã lao động lấy mà sống, lúc đầu dưới quyền ban khiển của một còn già phần trải và đạo đức, cụ Vitali, về sau thì tự lập và không những lo cho mình, còn bảo đảm việc biểu lại và sinh sống cho đoàn một gánh hát rong. Đã có khi em và đoàn đoàn lang thang suốt mấy ngày không có chút gì trong bụng. Đã có khi em bị lụt ngầm chôn trong giếng mỏ mười mấy ngày đêm.[4] Đã có khi em mắc oan, bị giải ra trước toa án và bị ở tù. Và cũng có khi em được nuôi nấng đàng hoàng, ấm không có. Nhưng dù ở đâu, trong cảnh hội nào, em vẩn noi theo nếp rèn dạy của còn già Vitali giữ phẩm chất làm người, nghĩa là ngay thẳng, gan dạ, tự trọng, thương người, hàm lao động, không ngửa tay xin xỏ, không dối trá, gian giảo, nhớ ơn nghĩa, luôn luôn muốn làm người có học.
đang được dịch, vui lòng đợi..
