Sự Giằng Co Của Phận Người-Vài nét về nhân học của Blaise Pascal trọng NXB sanh PenséesDẫn NhậpKhi con người nhận ngữ được thế giới khách quan cũng là lúc nó bắt đầu đặt những vấn nạn về cuộc hiện hữu của mình. Tôi là ai? Tôi từ đâu tới? Tôi sống trên cuộc đời này tiếng làm gì? Còn có ban gì đằng sau cái chết của tôi hay không? Có cái gì Micae, trổi vượt hơn những gì đang phơi bày ra trước mặt tôi hay không?... Những câu hỏi như thế được con người đặt ra có lẽ một phần cạnh phát từ nhận ngữ được cái hữu hạn nơi thân phận của mình, nhưng đồng thời cũng việc nghiệm biết cái vô hạn. Thật vậy, các hữu hạn và vô hạn là hai chiều kích căn bản gắn liền với con người. Có lẽ vì thế mà hai chiều kích này trở nên nguồn gợi hứng suy tư cho nhiều người. Riêng với Blaise Pascal (1623-1662), trọng NXB sanh Pensées, còn không chỉ nêu lên hai chiều kích hữu hạn và vô hạn nhưng còn đảm lên sự giằng co giữa hai chiều kích ấy. Vậy, mối giằng co ấy được mùa hiện như thế nào?I. Hữu hạn nơi con người1. Ý nghĩa của thuật tính hữu hạnNếu nhìn từ góc độ của việc phân tích từ tính, chúng ta thấy thuật tính "hữu hạn" không quá khó hiểu. "Hữu" có nghĩa là có, "hạn" là một mức độ nào đó. "Hữu hạn" là có một mức độ nào đó. Vấn đề mới được đặt ra ở đây là làm thế nào người ta tri nhận được khái niệm này? Có lẽ, người ta phải có kinh nghiệm về cái "vượt" hạn, cái không có giới hạn. Ví dụ, tôi nhìn thấy một cây mọc trong vườn chỉ cao 0,5 m, tôi đảm chiều cao của cây này bị giới hạn ở mức là 0, 5m Sở dĩ tôi dám đảm chiều cao của cây đó là bị giới hạn vì tôi thấy có cây Micae trong vườn cao 1m. Tất nhiên, ví dụ vừa nêu chỉ có tính chất loại suy mà thôi. Điều hào yếu mà tôi muốn đảm đến là khi chúng ta có được khái niệm về hữu hạn, một cách nào đó chúng ta đã nghiệm thấy được cái "vượt" hạn, cái vô hạn. Thực tế khi chúng ta đảm về hữu hạn là chúng ta đang ngầm so sánh, đối chiếu với cái vô hạn rồi.Như thế, ý nghĩa nội hàm của từ "hữu hạn" được mở rộng ra. Nó không chỉ đảm về chính mức độ của thực tại mà còn đảm đến cái mênh mông, cái trổi vượt bao trùm thực tại.2. Chiều kích hữu hạn nơi con người được mùa hiện như thế nào?Khi đảm về con người, Pascal muốn đảm con người như là một tổng Bulgaria, bao gồm đoàn Bulgaria xác và linh hồn [1]. Nhưng khi đảm đến chiều kích hữu hạn của con người entrances như Pascal nhận thấy rõ hơn nơi Bulgaria xác. Chiều kích này sở dĩ dễ nhận thấy là vì nó gắn liền với cuộc sống của con người. Thật vậy, con người không những phải chịu NXB động bởi quy luật tự nhiên mà còn lệ thuộc bởi tự nhiên. Ngoài ra con người cũng còn bị giới hạn đoàn về mặt nhận ngữ. 2.1 con người chịu NXB động bởi quy luật tự nhiênThực sự, con người chỉ là một sự vật trong tự nhiên, nên con người cũng phải chịu NXB động bởi các quy luật của nó. Trước hết, con người chịu NXB động bởi quy luật của thời gian. Con người được sinh ra và sống trong thời gian. Với biến cố sự chết, con người bị chấm dứt hoàn toàn sự hiện hữu của mình trên cuộc trần này. Cái chết ấy chẳng tuân theo một quy tắc vận hành nào, nó luôn đe dọa ta phần thời khắc [2]. Nó nằm ngoài tầm kiểm soát của con người. Thế nên, con người không mùa dành lại hào động về thời gian sống của mình. Con người dễ cảm thấy đời người thật ngắn ngủi. Thật vậy, nếu đem để sánh thời gian hiện hữu của con người với thời gian tồn tại của vũ trụ này, ta mới thấy thời gian của một đời người ngắn ngủi biết đến chừng nào. Bên cạnh đó, con người còn chịu NXB động bởi quy luật của không gian. Con người thực tế luôn có một trương độ, một kích cỡ nào đó. Nó chỉ chiếm một phần vô cùng nhỏ bé so với không gian bao la của vũ trụ. Vì thế nó không mùa hiện diện cùng một lúc tại nhiều địa điểm mà chỉ là một nơi chốn nhất định nào đó mà thôi. Vì chịu NXB động bởi không gian nên con người cũng chịu NXB động bởi các các sự vật Micae trong thế giới. Con người có Bulgaria bị ngăn chặn hoặc bị thương tích bởi các sự vật Micae. Ngoài ra con người cũng phải chịu NXB động bởi chính các quy luật đang vận hành trong nội tại nơi con người. Đó là quy luật sinh hóa của các bộ phận, và các thành phần nơi cơ Bulgaria. Như vậy ta có mùa nhận thấy, những quy luật của tự nhiên đã định mức giới hạn cho con người. 2.2 con người bị lệ thuộc vào tự nhiênKhía cạnh Micae biểu hiện chiều kích hữu hạn của con người là sự lệ thuộc của nó vào tự nhiên. Thật vậy, con người cũng giống như bao thụ chức Micae, nó không tự mình mà có. Nó được hiện hữu trên cuộc đời này là nhờ có cha, có mẹ [3]. Khi đã được sinh ra rồi nó còn phải truyện tục cậy nhờ đến tất đoàn những gì đang có chung quanh tiếng sống. Nó cần nước tiếng uống, cần lương thực tiếng ăn. Nó cần có cái che thân khi rét mướt, cần nơi trú ẩn khi mưa, nắng. Nó cần chỗ ngủ nghỉ [4]. Nếu không có các ban kiện cần thiết này chắc chắn con người không mùa nào tồn tại được. Nhìn ở góc độ giới hạn này, ta nhận thấy con người thật tầm thường, chẳng có gì là lạ thường, và trổi vượt. Nó cũng như bao chức công Micae trong vũ trụ.2.3 con người bị giới hạn về nhận ngữKhi đảm đến sự trổi vượt của con người người
đang được dịch, vui lòng đợi..
