Chương 10
Stochastic Multicriteria năng chấp nhận phân tích (SMAA)
Risto Lahdelma và Pekka Salminen
Tóm tắt
phân tích chấp nhận Stochastic multicriteria (SMAA) là một họ các phương pháp để giúp đỡ multicriteria ra quyết định nhóm trong vấn đề thông tin không chắc chắn, không chính xác hoặc một phần còn thiếu. Những phương pháp này dựa vào việc khám phá không gian trọng lượng để mô tả các sở thích mà làm cho mỗi lựa chọn một trong những ưu tiên nhất, hoặc là sẽ cung cấp một cấp bậc nhất định cho một thay thế cụ thể. Các kết quả chính của việc phân tích là chỉ số chấp nhận xếp hạng, các vector trọng tâm và các yếu tố tự tin lựa chọn thay thế khác nhau. Các chỉ số cấp bậc chấp nhận mô tả sự đa dạng của các sở thích khác nhau dẫn đến một cấp bậc nhất định cho một sự thay thế, các vector trọng lượng trung tâm đại diện cho sở thích đặc trưng ưu mỗi alter¬native, và các yếu tố tự tin đánh giá liệu các số đo tiêu chuẩn là đủ chính xác để làm cho một quyết định thông . Một cách tiếp cận chung cho ap¬plying SMAA trong vấn đề quyết định cuộc sống thực là sử dụng nó nhiều lần với nhiều hơn và chính xác hơn thông tin cho đến khi thông tin là đủ để làm cho một quyết định. Giữa các phân tích, thông tin có thể được bổ sung bằng cách làm cho các phép đo crite¬ria chính xác hơn, hoặc đánh giá sở thích của TVLK chính xác hơn về các thông số sở thích khác nhau.
Từ khóa SMAA • Stochastic multicriteria phân tích chấp nhận • MCDA
• Quyết định hỗ trợ
R. Lahdelma
Helsinki Đại học Công nghệ, Khoa công nghệ năng lượng, Otakaari 4,
FIN-02.015 TKK, Phần Lan và
Đại học Turku, Cục Công nghệ thông tin, Joukahaisenkatu 3-5,
FIN-20.520 Turku, Phần Lan e-mail: risto.lahdelma@tkk .fi
P. Salminen (K)
Đại học Jyväskylä, Trường Kinh doanh và Kinh tế, PO Box 35, FIN-40.014, Phần Lan e-mail: pekka.o.salminen@jyu.fi
M. Ehrgott et al. (eds.), xu hướng trong nhiều điều kiện Quyết định Phân tích, 285
International Series trong hoạt động nghiên cứu và Quản lý Khoa học 142,
DOI 10,1007 / 978-1-4419-5904-1-10, © Springer Science + Business Media, LLC 2010
10.1 Giới thiệu
10.1 .1 Mục đích và mục tiêu của phương pháp SMAA
Trong vấn đề quyết định thực tế cuộc sống, hầu hết các thông tin liên quan là một mức độ thông tin không chắc chắn hoặc không chính xác và đôi khi có liên quan thậm chí có thể bị mất tích [40]. Multicriteria Stochastic phân tích sự chấp nhận (SMAA, phát âm là / sma: /). Là một gia đình của multicriteria (MCDA) phương pháp ra quyết định viện trợ cho các vấn đề bất định như vậy là đáng kể mà nó cần được xem xét một cách rõ ràng
các thành phần trung tâm của bất kỳ phương pháp MCDA là quyết định mô hình mà com-bines (uẩn) các số đo tiêu chuẩn với người ra quyết định (TVLK) prefer¬ences để đánh giá các lựa chọn thay thế. Phương pháp MCDA khác nhau sử dụng mô hình quyết định khác nhau, chẳng hạn như các chức năng / giá trị tiện ích, quan hệ outranking hay các mô hình điểm tham chiếu. SMAA có thể được áp dụng với bất kỳ mô hình ra quyết định, và nó cũng có thể được sử dụng trong các thiết lập vấn đề khác nhau: để lựa chọn một hoặc một vài "tốt nhất" lựa chọn thay thế, xếp hạng các giải pháp thay thế, và phân loại các lựa chọn thay thế thành các loại khác nhau.
SMAA dựa trên mô phỏng giá trị khác nhau kết hợp cho param¬eters không chắc chắn, và thống kê tính toán khoảng cách các lựa chọn thay thế được đánh giá. Tùy thuộc vào các thiết lập vấn đề, điều này có thể có nghĩa là tính cách thường mỗi be¬comes thay thế ưa thích nhất, mức độ thường xuyên nhận được một thứ hạng cụ thể hoặc có được một phân loại cụ thể.
SMAA ban đầu được phát triển cho một vấn đề nào trong cuộc sống thực MCDA nơi mà chúng tôi không thể có được thông tin trọng lượng từ một số lượng lớn các TVLK chính trị. Với thông tin bị thiếu cân, đó là không thể áp dụng các ap¬proach MCDA truyền thống nơi "tốt nhất" (ưa thích nhất) thay thế được xác định dựa trên các tiêu chí đo lường và sở thích TVLK '(Hình. 10.1). Điều này dẫn đến ý tưởng của nghịch đảo hình. 10,1 truyền thống phương pháp: mô hình ra quyết định xác định các giải pháp "tốt nhất" dựa trên các tiêu chí đo lường và sở thích TVLK 'Fig. 10.2 Phương pháp Inverse: xác định tuỳ chọn đó là thuận lợi cho mỗi phân tích không gian trọng lượng giải pháp thay thế. Thay vì cách tiếp cận truyền thống, chúng tôi áp dụng mô phỏng với trọng lượng ngẫu nhiên để tiết lộ những gì các loại trọng lượng làm cho mỗi giải pháp thay thế ưa thích nhất (Hình 10.2.). Các kết quả phân tích ngược thường mô tả, tức là, họ mô tả những loại sở thích tương ứng cho từng phương án. Phân tích Inverse thể không có trong gen¬eral xác định một giải pháp tốt nhất độc đáo. Tuy nhiên, thường là một số giải pháp kém cỏi có thể được loại bỏ, bởi vì họ không tương ứng với bất kỳ sở thích có thể. Ngoài ra, nó có thể xác định các giải pháp có thể chấp nhận rộng rãi được ưa chuộng bởi một lượng lớn các sở thích khác nhau. Mặc dù SMAA đã được phát triển cho các tình huống với sự vắng mặt của thông tin prefer¬ence, nó không phải là một phương pháp phân tích ngược tinh khiết. Trong phần lớn các quá trình ra quyết định thực tế cuộc sống, một số loại thông tin sở thích có sẵn, và cũng có các số đo tiêu chuẩn có thể được chính xác lên đến một mức độ nhất định. Điều này có nghĩa rằng các trường hợp thực tế cuộc sống rơi vào giữa những thái cực thể hiện trong Figs. 10,1 và 10,2. Trong SMAA, các loại khác nhau của tiêu chí không chắc chắn và thông tin sở thích được mod¬elled sử dụng phân bố xác suất phù hợp. Sức mạnh thực sự của SMAA là trong trường hợp này đó là khả năng xử lý linh hoạt toàn bộ các thông tin không chắc chắn, không chính xác hoặc một phần còn thiếu. Thông thường, một quá trình ra quyết định cuộc sống thực sẽ bắt đầu với cri¬teria rất mơ hồ và không chắc chắn và thông tin sở thích, và thông tin chính xác hơn thu được trong quá trình. Trong quá trình loại này SMAA thể được sử dụng lặp đi lặp lại sau mỗi vòng thu thập thông tin, đến khi thông tin là chính xác, đủ để làm cho deci¬sion. SMAA có thể giúp để xác định xem các thông tin là chính xác, đủ để ra quyết định, và cũng xác định phần nào của thông tin vẫn còn cần phải được thực hiện chính xác hơn. Điều này có thể (1) bảo vệ từ những quyết định sai do thiếu thông tin và cũng (2) gây ra tiết kiệm đáng kể trong việc thu thập thông tin nếu thông tin chưa chính xác có thể được coi là đủ cho việc ra quyết định. 10.1.2 Các biến thể của SMAA Một số các biến thể khác nhau của SMAA phương pháp tồn tại. Trong phương pháp SMAA gốc bởi Lahdelma et al. [29] nghịch đảo phân tích không gian trọng lượng đã được thực hiện dựa trên một tiện ích phụ gia hay chức năng giá trị và tiêu chuẩn dữ liệu ngẫu nhiên để xác định cho từng phương án trọng khiến nó được ưa thích nhất. SMAA-2 [34] tổng quát phân tích để áp dụng một tiện ích chung hoặc chức năng giá trị, bao gồm các loại thông tin khác nhau sở thích và xem xét một cách tổng thể để tất cả các cấp bậc. SMAA-3 [35] dựa trên pseudocriteria như trong sự trợ giúp quyết định ELECTRE III (xem, ví dụ, [47,55,56,71]). SMAA-D [36] áp dụng, thay vì một hàm giá trị, số điểm hiệu quả của liệu pháp phân tích bao (DEA). Các SMAA-O phương pháp [32] mở rộng SMAA-2 để điều trị thứ tự và hồng y tiêu chí hỗn hợp một cách so sánh. Phát triển gần đây của SMAA bao gồm các phiên bản dựa trên các loại khác nhau của các mô hình de¬cision. SMAA-P [38] là dựa trên từng phần theo học thuyết triển tuyến tính, nơi lựa chọn thay thế được đánh giá đối với tăng và giảm từ điểm tham khảo với. SMAA-DS dựa trên Dempster-Shafer lý thuyết về chứng cứ cố gắng để đại diện cho ab¬sence thông tin theo một cách nhất quán hơn [43]. Phương pháp SMAA-A [10,11,33] so sánh các lựa chọn thay thế bằng cách áp dụng các điểm tham chiếu và chức năng tích scalarizing Wierzbicki của. SMAA-III [64] dựa trên quá trình outranking ELECTRE III đầy đủ với tiêu chí không chắc chắn, trọng lượng và ngưỡng. SMAA-NC [73] là một phương pháp phân loại danh nghĩa phân loại các lựa chọn thay thế vào các lớp học được xác định trước không có thứ tự. SMAA-OC [39] là một (phân loại) phương pháp phân loại thứ tự mà phân loại alterna¬tives vào các lớp học được xác định trước đã ra lệnh. SMAA-TRI [67] là một phương pháp phân loại thứ tự dựa trên ELECTRE-TRI với tiêu chí không chắc chắn, ngưỡng và trọng lượng. Đối với một cuộc điều tra về các phương pháp SMAA khác nhau, xem Tervonen và Figueira [66]. 10.1.3 Nghiên cứu liên quan Ý tưởng về không gian trọng lượng phân tích lần đầu tiên được trình bày bởi [7] Charnetski và trưng netski và Soland [8]. Họ đã giới thiệu cho multicriteria vấn đề tiêu chí hypervolume so sánh, mà là dựa trên tính toán cho từng phương án tích của không gian đa chiều mà làm cho trọng lượng thay thế ưa thích nhất. Phương pháp này có thể xử lý thông tin ưu tiên trong các hình thức ràng buộc tuyến tính đối với khối lượng, nhưng bị hạn chế để đo lường các tiêu chí xác định và một chức năng tiện ích phụ. Rietveld [53] và Rietveld và Ouwersloot [54] trình bày các phương pháp tương tự cho các vấn đề với các tiêu chí thứ tự và thông tin ưu tiên thứ tự. Phương pháp Qualiflex [1, 50] phương pháp tiếp cận vấn đề tương tự bằng cách kiểm tra như thế nào mỗi thứ hạng possi¬ble các lựa chọn thay thế được hỗ trợ bởi các tiêu chí khác nhau. Bana e Costa [2, 3] giới thiệu các phương pháp thỏa hiệp chung Tiêu chí để xác định các lựa chọn thay thế tạo ra những xung đột nhất giữa một số TVLK. Phương pháp này có thể xử lý thông tin sở thích từng phần trong các hình thức phân phối trọng lượng tùy ý. Phương pháp SMAA ban đầu được phát triển dựa trên phương pháp cuối cùng được đề cập. Các phương pháp nêu trên đã cố gắng để phân tích không gian trọng lượng bằng cách sử dụng phương pháp phân tích phần nào. Những phương thức đòi hỏi phải có một số giả định đơn giản hóa về mô hình quyết định hoặc nếu không thì vấn đề quyết định phải rất nhỏ, cho nên giải pháp đủ nhanh. Sự gia tăng đáng kể hiệu suất của máy tính đã cho phép giải quyết các vấn đề quyết định com¬plex với sự không chắc chắn sử dụng hiệu quả các phương pháp số. Đặc biệt, các mô phỏng kỹ thuật Monte-Carlo áp dụng trong phân tích hiệu quả SMAA cho phép các mô hình chi tiết tùy tiện mà không bị buộc phải làm as¬sumptions đơn giản hóa. Phương pháp mô phỏng liên quan để phân tích vấn đề với sự không chắc chắn multicriteria bao gồm, ví dụ, những Stewart [59-61], Butler et al. [6], Jia et al. [21], Durbach và Stewart [13], và Garc
đang được dịch, vui lòng đợi..