Bước qua đầu thế kỷ 21, vị thế của

Bước qua đầu thế kỷ 21, vị thế của phụ nữ trên thế giới nói chung, ở Việt Nam nói riêng được cải thiện rất nhiều nhưng sự bình đẳng giới vẫn còn là vấn đề lớn của nhân loại.

Theo ông Jesper Morch, Trưởng Đại diện UNICEF tại Việt Nam đã đánh giá, trong nhiều năm nay, "Việt Nam là nước dẫn đầu khu vực Châu Á - Thái Bình Dương về các chỉ số về bình đẳng giới qua việc cung cấp các dịch vụ y tế và giáo dục tới các trẻ em gái và trẻ em trai, phụ nữ và nam giới. Sự chênh lệnh về tỉ lệ nhập học giữa các em nữ và các em nam là rất thấp. Tỉ lệ mù chữ của nữ giới so với nam giới ngày càng giảm". Còn theo sự đánh giá của Ngân hàng Thế giới vào năm 2003 thì "Việt Nam có tỉ lệ cao nhất trên thế giới: 85% nam giới và 83% nữ giới ở độ tuổi từ 15 - 60 tham gia vào các hoạt động kinh tế".

Tuy nhiên, sự bất bình đẳng giới ở nước ta vẫn tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau, ở từng thời gian và không gian khác nhau. Cuộc sống của hàng triệu trẻ em gái và phụ nữ vẫn còn bị phân biệt đối xử, bị tước quyền và nghèo khổ, bị ảnh hưởng nặng nề bởi HIV/AIDS, bị trả lương thấp hơn nam giới, bị nạn bạo hành về thể chất và tình dục. Một số vùng khó khăn, gia đình đông con, trẻ em gái ít có cơ hội được đi học hơn; trình độ học vấn của phụ nữ có chênh lệch hơn so với nam giới. Phổ biến nhất ở nước ta hiện nay là số đông vẫn còn tư tưởng trọng nam khinh nữ, yêu cầu phụ nữ phải đặt gia đình lên trên hết, nhiều khi phải chịu thiệt thòi về sức khỏe, nguyện vọng, khát vọng cá nhân; nhiều nơi phụ nữ vẫn phải nghe theo quyền lực của nam giới về các vấn đề trong gia đình và cuộc sống. Tình cảnh của những phụ nữ người dân tộc thiểu số ở nhiều vùng còn khó khăn có phần xấu nhất trong những tồn tại vừa nêu.

Báo cáo Tình hình Trẻ em Thế giới năm 2007 chỉ ra việc khuyến khích bình đẳng giới và nâng cao vị thế phụ nữ. Đây là mục tiêu thiên niên kỷ thứ 3 nhằm thúc đẩy những mục tiêu khác từ giảm đói nghèo đến cứu vớt sự sống còn của trẻ em, tăng cường sức khỏe sinh sản, bảo đảm giáo dục phổ cập, phòng chống HIV/AIDS, bệnh sốt rét và các căn bệnh khác, và bảo đảm sự bền vững về môi trường. Ông Koichiro Matsuura, Tổng Giám đốc UNESCO đã từng khuyến cáo rằng, “Không nên xem bình đẳng giới một cách thiển cận như là vấn đề chỉ của riêng phụ nữ, nó đặt ra cho chúng ta những câu hỏi cơ bản về bản chất các mối quan hệ trong xã hội chúng ta. Đó là vấn đề đòi hỏi cả nam giới và phụ nữ cùng ngồi lại với nhau tìm ra các giải pháp sao cho vừa mang tính thực tiễn vừa phải dựa trên các nguyên tắc. Nhưng các giải pháp trên sẽ không được chấp nhận hay bền vững nếu sự bình quyền, chân giá trị và công việc của nam giới và nữ giới không được tôn trọng.”

Bình đẳng giới sẽ tạo ra “lợi ích kép” cho cả phụ nữ và trẻ em - tương lai của một dân tộc - nó giữ vai trò then chốt đối với sức khỏe và sự phát triển của gia đình, cộng đồng và quốc gia. Việc loại bỏ sự phân biệt đối xử về giới và nâng cao vị thế của phụ nữ sẽ tạo ra một sự tác động sâu sắc và tích cực đến sự sống còn và phát triển của trẻ em và nhân loại nói chung. Sự tham gia của phụ nữ vào những quyết định quan trọng sẽ cải thiện cuộc sống của chính họ và tạo ra những ảnh hưởng tích cực đến sự tồn tại và phát triển của trẻ em.

Lộ trình tới bình đẳng giới đưa ra nhiều giải pháp chính nhằm cải thiện tình hình, trong đó Chính phủ và các ngành cần xây dựng và hỗ trợ các chương trình có lợi cho trẻ em gái và phụ nữ, đặc biệt là các chương trình thúc đẩy bình đẳng giới, xây dựng năng lực tổ chức nội sinh có căn cứ cụ thể vào tình hình phát triển kinh tế - xã hội ở mỗi vùng miền.

Trong bối cảnh nước ta hiện nay, ngành giáo dục hướng tới mục tiêu đạt được bình đẳng giới vào năm 2015, đảm bảo các trẻ em gái có đầy đủ quyền lợi bình đẳng tiếp cận tới nền giáo dục cơ bản có chất lượng tốt, việc cung cấp môi trường học tập có định hướng tới các vấn đề về giới và cơ hội ngang bằng tiếp cận tới các chương trình giáo dục phù hợp cho các thành viên trong xã hội, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái trong điều kiện khó khăn. Trong lĩnh vực y tế, công tác thẩm tra lồng ghép vấn đề bình đẳng giới là một nhiệm vụ hoàn toàn mới mẻ đối với Uỷ ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội. Mục tiêu của Bảo hiểm y tế hướng đến đảm bảo công bằng trong chăm sóc sức khoẻ nhân dân, trong đó có công bằng giới và xoá bỏ khoảng cách giới. Luật Bảo hiểm y tế ban hành hướng đến chất lượng và có tính khả thi, vừa bảo đảm mục tiêu bảo hiểm y tế toàn dân, vừa đáp ứng yêu cầu phát triển hài hoà của bình đẳng giới.

Có thể nói rằng, chúng ta đang có những bước đi mạnh mẽ và đúng hướng. Nhưng cũng còn nhiều vấn đề đang tồn tại dễ thấy, dễ bộc lộ và ngấm ngầm làm cản trở công tác bình đẳng giới.

Để phát huy vai trò của người phụ nữ, là người có trách nhiệm chính trong chăm sóc sức khoẻ cho các thành viên gia đình, ngay từ bây giờ công tác bình đẳng giới phải là một chiến lược lớn. Nó phải được đặt đúng tầm mức cần có. Nếu không quan tâm sâu sắc vấn đề này có thể cả xã hội sẽ phải hối tiếc về sự thụ động và các giải pháp muộn màng của chính chúng ta.